Aardappelen telen

Aardappelen telen? Jawel, aardappelen kweek je niet, die teel je. Dat houden we dan maar aan 🙂 . Dus… aardappelen telen… De aardappel is niet weg te denken uit de Nederlandse keuken. Nederlanders eten 72 gram aardappelen per dag en er wordt gemiddeld 3,5 dag per week aardappelen gegeten. Duidelijk een blijvertje.

De aardappel behoort tot de nachtschadefamilie en komt van oorsprong uit Zuid-Amerika. Daar werd de aardappel al 4.500 jaar voor de jaartelling gegeten. De eerste aardappelplant werd in 1536 meegenomen vanuit Peru of Chili door de Spaanse ontdekkingsreiziger Diego de Amalya. Via monniken die de planten in hun kloostertuinen planten is de aardappel verder verspreid in Europa en sinds de 16e eeuw wordt de aardappel gerekend tot één van de basisvoedingsmiddelen.

De naam “aardappel” betekent appel van de aarde en is afgeleid van het Franse “pommes de terre”. Het Engelse “potato” komt van het Caribische woord “batata”. Grappig weetje: vroeger werden de aardappels met de hand geoogst (gerooid) waarbij het hele gezin moest meehelpen. Om te voorkomen dat de kinderen teveel leerachterstand kregen, werd de herfstvakantie in het leven geroepen. En die vakantie kennen we nu nog steeds (maar dan zonder aardappels rooien).

Let op! De aardappelplant zelf en de besjes die soms aan de aardappelplant groeien zijn giftig! En let ook op aardappelen met groene plekken. Die kun je ook beter weggooien.

Samenvatting

Poten	vroeg: half maart – begin april half vroeg: half maart – eind april laat: begin april – half mei
Diepte	zandgrond: 10 centimeter kleingrond: 5 centimeter
Temperatuur	na de vorst (of anders afdekken)
(Voor)Kiemtijd	3 à 4 weken
Verspenen	niet van toepassing
Uitplanten	direct of na zo’n 3 of 4 weken voorkiemen
Voeding	verse stalmest (vooraf) of aardappelmest
Oogsttijd	vroeg: juni tot en met augustus half vroeg: begin augustus tot eind september laat: eind september tot half oktober
Voedingswaarde paprika	83 kcal (1 opscheplepel, 100 gram)
	vet: 0,3 gram
	koolhydraten: 17,4 gram
	vezels: 1,6 gram
	eiwit: 1,9 gram
	zout: 0,01 gram
Soort gewas maanstand	wortelgewas

Rassen

Net zoals bij heel veel groentes zijn ook de rassen van de aardappels legio. Vooral als je de buitenlandse rassen – die steeds beter verkrijgbaar zijn in Nederland – meetelt. Bekende rassen zijn Bildstar, Bintje, Doré, Frieslander en Nicola. Maar er zijn er nog veel meer. Bij onder andere Lemmers zaadhandel of Van der Wal kun je heel veel soorten krijgen.

Waar wij bij het kiezen van de aardappelrassen op letten is de resistentie tegen ziektes, zoals aardappelmoeiheid en Phytophthora (in ieder geval in de knol).

In 2020 telen wij de volgende aardappelen:

• Obama (zeer vroeg, lang ovaal, geelschillig, lichtgeelvlezig en vlakogig)
• Carolus (middenvroeg, geel en kruimig. Goed voor stamppotten)
• Michelle (laat, lang ovaal vormig, glad en gele vleeskleur)

Grondsoort

Aardappelen telen is niet heel erg moeilijk. Eigenlijk doet een aardappel het wel goed op iedere grond, zeker als je daar een beetje op let bij het kiezen van de rassen. De Michelle kan bijvoorbeeld op zowel zand- als kleigrond geteeld worden. Ook moet je opletten hoe diep je een aardappel poot. Op zandgronden poot je dieper dan op kleigronden.

Telen

Aardappelen kun je voordat je ze poot voorkiemen. Dat betekent dat je de aardappelen bijvoorbeeld in een eierdoos op een lichte, droge, koele en vorstvrije plek neerzet. Dan zul je na een tijdje zien dat er wortels uit de aardappel gaan groeien. Na een week of 3 à 4 kun je de aardappelen dan gaan poten. Dat doe je door de aardappel, afhankelijk van de grondsoort, op 5 tot 10 centimeter diep te poten. Wij gebruiken zelf een root veg quad grow waarbij we ongeveer 4 aardappelen in 1 pot doen. Dit systeem neem relatief weinig ruimte in en zorgt voor een constante vochtaanvoer zonder dat de grond kletsnat is. Maar je kunt er natuurlijk minder aardappelen in kwijt dan op meerdere vierkante meters volle grond of verhoogde bakken. Wij oogsten gemiddeld zo’n 1 to 1,5 kilo per pot.

Verzorging

Aardappelen hebben weinig verzorging nodig. Wat je wel moet doen is het aanaarden van de aardappelen. Dat houdt in dat je de grond die tegen de aardappelplant aan ligt hoger maakt. Je zorgt dus voor een soort heuveltje tegen de plant aan. Dit doe je als de aardappelplant zo’n 10 à 15 cm hoog is. Dat blijf je dan een paar keer herhalen naarmate de plant groter groeit.

Bewatering

In droge tijden moet je zorgen dat de aardappelplanten niet uitdrogen. Goed in de gaten houden dus. Om ziektes te voorkomen moet de grond niet kletsnat zijn.

Bemesting

Je kunt voordat je de aardappelen poot verse stalmest aan de grond toevoegen. Om stevige knollen te krijgen, kun je patentkali toevoegen. Wij gebruiken zelf aardappelmest. Dat verwerken we in de grond (in de potten) als we de aardappelen poten. En daarna geven we nog een keer aardappelmest als de plant groter gegroeid is. Omdat aardappelen van wat zurige grond houden, kun je beter geen kalk strooien. Ook teveel stikstof is niet goed. Je krijgt dan veel loofgroei en grotere kans op phytophthora.

Ziektes

Ze zijn ook al genoemd bij rassen, maar de meest voorkomende ziektes bij aardappelen zijn aardappelmoeheid en phytophthora infestans. Vooral die laatste kan een hele oogst verwoesten. De Ierse hongersnood van 1845 – 1850 is ontstaan door phytophthora infestans.

Aardappelmoeheid wordt veroorzaakt door rondwormen (nematoden). Je kunt het voorkomen door op te letten welke rassen je koopt. Let dan op een vermelding “resistent tegen aardappelmoeheid”. Ook is het verstandig wisselteelt toe te passen of de grond te vervangen. Dit is de reden dat wij in potten telen zodat we ieder jaar schone grond kunnen gebruiken. Je herkent aardappelmoeheid aan witte of gele bolletjes bij de wortels (cystes).

Phytophthora infestans is een oömyceet (pseudoschimmel) die tot de waterschimmels behoort. Je herkent het als eerste door donkere vlekken op het blad en later ook op de stam. En er komen donkere rotte plekken op je aardappelknollen. Je kunt het voorkomen door bij het kopen van rassen al op te letten of er een goede resistentie is in loof en blad. Daarnaast is het goed om bij het water geven op te letten dat je niet het water op het blad geeft en de grond niet te nat wordt. Het kan niet alleen je aardappelen aantasten, maar ook je tomaten. Het beste kun je die dus niet vlak naast elkaar zetten. Het is een ziekte die makkelijk overwintert en ook nog makkelijk verspreidt dus vaak lastig te voorkomen. Gooi een aangetaste plant in ieder geval nooit op de composthoop!

Combinatieteelt

Goede buren zijn afrikaantjes (tegen aaltjes), bonen, dille, erwten, karwij, knoflook, koolrabi, koolsoorten, mais, mierikswortel, munt, oost-indische kers, pepermunt, sluitkool, spinazie, spruiten en suikermais.

Slechte buren zijn courgettes, frambozen, komkommers, pompoenen, selderij, tomaten, uien, zonnebloemen, rozemarijn, munt, tijm en kamille.

Oogsten

Het oogsten van aardappelen is afhankelijk van welk soort aardappelen je hebt.

• Vroeg: na 80 tot 100 dagen (juni t/m augustus)
• Half vroeg: na 100 tot 120 dagen (begin augustus tot eind september)
• Late rassen: na 120 tot 150 dagen (eind september tot half oktober)

Over aardappelen eten zijn de meningen wat verdeeld. De ene zegt dat je ze na het oogsten beter een paar dagen kunt laten liggen omdat je er buikpijn van kunt krijgen als je ze direct na het oogsten eet. De ander zegt dat je ze direct na oogsten kunt eten. Wij laten ze zelf altijd een paar dagen liggen (voorkomen is beter dan genezen). Maar kies gewoon zelf wat je doet 🙂 .